Blog

Een paar jaar geleden stond ik vol zelfvertrouwen voor een enthousiaste kleuterjudogroep. Ik had de nodige ervaring als judoleraar, maar dit was uitdagend. Wat een chaos! Het was tijd voor discipline en structuur.

Tenminste, dat was mijn idee. De kleuters hadden andere plannen.

Vol enthousiasme begon ik met het waarschuwen van de kleuters. Ik liet er salvo’s ik-boodschappen op los. Het effect op de discipline was beperkt en tijdelijk. De invloed op mijn gemoed was indrukwekkend. Negatieve aandacht geven is helemaal niet leuk.

Een paar jaar later…

Elke donderdagmiddag sta ik voor fantastische judoka. Ik zie het zelfvertrouwen van deze judoka groeien. Ze zijn onderzoekend, durven fouten te maken en luisteren goed. De lessen zijn gestructureerd en er wordt gedisciplineerd gewerkt. De sfeer is ontspannen en iedereen helpt elkaar.

Wat is er veranderd in een paar jaar?

Natuurlijk blijf je onderzoeken en verbeteren als judoleraar. Zie bijvoorbeeld mijn blog over differentieel leren. Er is nog een verandering die veel impact heeft gehad: ik waarschuw veel minder.

Stimuleer zelfvertrouwen, benoem gewenst gedrag

Als ik iets wil uitleggen, richt ik me niet langer op het ongewenste gedrag. Ik richt me op het gewenste gedrag. Als Marietje niet netjes gaat zitten bij matte en Pietje wel, dan richt ik me tot hem “Jeetje Pietje, wat zit je toch ver-schrik-ke-lijk mooi.”

Dit werkt fantastisch. Mijn gemoed is veel beter. Ik ben positief en mag iemand complimenteren. Pietje voelt zich ook geweldig, want hij doet het goed. Marietje raakt niet gedemotiveerd, want ze krijgt niet te horen wat ze verkeerd doet en weet nu wat er van haar wordt verwacht.

Dit continue toepassen is lastig, want als leraar wil ik graag veel technische verbeteringen benoemen. Natuurlijk kun je dit blijven doen. Dit kan door bijvoorbeeld Pietje zijn ō-soto-gari niet te verbeteren met “Pietje, zwaai je been eens iets hoger op. Hij staat alweer op de grond.”. Je verbetert Pietje door het complimenteren van Marietje. “Marietje, wat fan-tas-tisch hoe jij met jouw voet bijna het plafond raakt.”

Zelfvertrouwen volgens dr. Ivan Joseph

Van de week tipte Barry Faas, een ge-wel-di-ge fysiotherapeut, mij over een filmpje van dr. Ivan Joseph over “The skill of self confidence”. Hij geeft een paar mooie tips over het opbouwen van zelfvertrouwen.

De derde tip (rond 8:50) gaat over wat ik hierboven beschrijf. Het is leuk dat hij hetzelfde ervaart, maar Dr. Joseph legt het nog veel mooier uit. Sporters weten vaak zelf wel wat fout gaat, dat zien ze aan het resultaat van hun handeling (bijv. uke komt niet uit de houdgreep). Dat hoeft een coach niet te benadrukken.

Zoek daarom niet naar fouten. Zoek naar gewenst gedrag bij de sporter of iemand anders in het team en vergroot dit door het te benoemen. Als we veel horen wat fout is of beter kan, dan heeft dit invloed op ons zelfvertrouwen.

Als we regelmatig een compliment ontvangen, dan leven we op.

We willen de kinderen vangen in het moment dat ze goed bezig zijn en daarvoor belonen. Het doel is het versterken van het gewenste gedrag en het zelfvertrouwen. Dat gedrag kan van alles zijn, een technisch detail in een goed uitgevoerde techniek of netjes zitten tijdens een uitleg.

Een handig gereedschap voor zelfvertrouwen

Deze methode kan overigens in veel situaties worden toegepast. Het werkt ook in de opvoeding thuis. Volwassen zijn er ook gevoelig voor, bijvoorbeeld in (project)teams. Mijn ervaring is dat de sfeer verbeterd en de prestaties toenemen.

Het werkt niet altijd en overal, maar het is een super handig gereedschap. Ik grijp er graag naar, want ik heb er zoveel positieve ervaringen mee. Niet alleen als ik het zelf toepas, maar ook als we er mee werken in een team.

Ik hoop dat veel mensen deze methode reeds gebruiken. Als je het nog niet gebruikt, wil ik je uitnodigen het eens in de vorm van een experiment uit te proberen. Als je deze methode regelmatig toepast, hoop ik dat je dezelfde positieve effecten op jouw groep en stemming ervaart.

Met dank aan Barry Faas voor de inspirerende gesprekken keer op keer.