‘Judo’ bestaat uit de karakters 柔 (jū) en 道 (dō). Het wordt meestal vertaald als “de zachte weg”. Het is een verwijzing naar de geschiedenis van judo, dat ontstond uit jujutsu. Voor het verduidelijken van ‘jū’ hoor je regelmatig het verhaal van de wilg. Dit verhaal komt ook voor in de Yōshin-ryū (楊心流) en staat onder andere beschreven in Hidden in Plain Sight (Ellis Amdur) en Judo, stap-voor-stap (Wil Lüschen).
De oorsprong van Yōshin-ryū
Yōshin-ryū, de school van het wilgenhart, is een verzamelnaam voor een aantal klassieke krijgskunsten uit de Edo-periode in Japan. Een van de bekendste scholen in deze traditie is opgericht in Nagasaki door Akiyama Shirōbei Yoshitoki.
Het verhaal kent verschillende variaties. Het komt er globaal op neer dat de arts Akiyama naar China ging voor het studeren van medicijnen. Volgens de traditie leerde hij daar ook drie technieken uit de Chinese krijgskunst hakuda (of kenpō) en 28 methodieken voor reanimatie bij zware verwondingen.
Terug in Japan startte hij een dōjō op en was met slechts drie technieken niet erg succesvol. Akiyama besloot om 100 dagen te gaan mediteren bij het Tenjin-heiligdom. Tijdens een sneeuwstorm observeerde hij een dennenboom en een wilg. Takken van de dennenboom braken onder het gewicht van de sneeuw, maar de wilgentakken gaven mee en schudden de sneeuw van zich af. Op basis van dit inzicht creëerde Akiyama een overvloed aan kata en stichtte Yōshin-ryū.
De kracht van een wilg
Wat interessant is in dit verhaal is dat de nadruk wordt gelegd op het meegeven van de wilg. Ellis Amdur merkt echter terecht op dat je in dit geval wellicht een belangrijk verschijnsel mist. De wilg geeft niet alleen mee. Kijk naar het takje dat de sneeuw afschut en weer terug ‘springt’. Dit is een subtiele, explosieve kracht.
Hoe vertaalt dit verschijnsel zich naar Yōshin-ryū en andere krijgskunsten? Een belangrijk principe in judo is seiryoku zen’yo, maximaal resultaat met minimale inspanning. Is maximale efficiëntie altijd meegeven? Kun je de subtiele, explosieve krachten van het terug ‘springen’ van een wilgentak gebruiken én de principes van judo toepassen? Wat is de betekenis van 柔 (jū)?
De relatie tussen judo en Yōshin-ryū
Overigens is een interessant detail dat Kōdōkan jūdō geïnspireerd is op Kitō-ryū (起倒流) en Tenjin Shin’yō-ryū (天神真楊流). Tenjin Shin’yō-ryū is weer een combinatie van Yōshin-ryū en Shin no Shintō-ryu (真之神道流).
Let trouwens op de kanji ‘楊’ die zowel voorkomt in Yōshin-ryū (楊心流) en Tenjin Shin’yō-ryū (天神真楊流).
In hoeverre was Kanō bekend met Yōshin-ryū? In het boek Mind over Muscle noemt hij de school wel, maar gaat niet in op zijn relatie met Yōshin-ryū.
